Network Marketing Caiz mi? Ağ Pazarlama, Doğrudan Satış Haram mı? Helal mi? konusuyla bende çok karşılaşıyorum ve bu konuda bilen bilmeyen herkes konuştuğu için bilgi kirliliği de mevcut. Her sektörde, her alanda olduğu gibi bu konuda da işini layıkıyla yapan alimlere elbette bir sözümüz olamaz. Ancak bu zamanın büyük çoğunluğu alim değil; takkeli, pelerinli süpermen!
“Bazıları; Network Marketing caizdir derken, bazıları ise caiz değildir” şeklinde fetva verebiliyor. Aslında “Network Marketing caiz değildir” demelerinin sebebi konuya hakim olmamalarından kaynaklanıyor.
Her konuda olduğu gibi, bu konuda da fikir beyan edebilmek için sektörü çok iyi araştırmak, şirketleri ve ürünlerini çok iyi bilmek, hatta bu işi yapıyor olmak gerekir. Bu hayatta okuduğunuz tek kitap, Cenab-ı Hakk’ın kelamı, Kuran-ı Kerim dahi olsa, kitapta ki “yap” ve “yapma” denilen hususlara bakarak bile Network Marketing’in caiz olup olmamasının biraz da size bağlı olduğunu görebilirsiniz.
Network Marketing Caiz mi? Helal mi? Haram mı? gibi sorular sizin işi anlama ve yapma şeklinizle alakalıdır. Her ticari faaliyette olduğu gibi Network Marketing ticaretinde de kul hakkına girmemeniz gerekir.
Bir ticareti Helal ya da Haram yapan birinci nokta öncelikle satılan ürünlerin içeriğidir. İnsanlara zarar mı veriyorsunuz, fayda mı sağlıyorsunuz?
Network Marketing sektöründe; Sağlıklı Yaşam’ı savunan ve destekleyen (bazı) şirketler bu konuya hassasiyetle yaklaşmakta ve piyasada, raflarda bulunan benzer ürünlerden çok daha doğal, çok daha sağlıklı ve kaliteli ürünler sunmaktadır.
Satılan ürünlere bakacak olursanız, ürünlerin içeriğinde domuz ürünleri ya da alkol gibi harama sebebiyet verecek maddeler barındırıyor ise bu noktada kesin olarak haram olan ilgili ürün ya da ürünlerdir. Haram olan şirketin bütünü değil! Network Marketing sektörü hiç değildir. Şirketinizin bazı ürünlerinde inancınıza göre yasaklı maddeleri içeren ürünler varsa o ürünleri satmamayı tercih edebilirsiniz.
İkinci önemli nokta ise, insanların bu ticareti yapma şeklidir. Her sektörde işini doğru/yanlış yapan insanlar olduğu gibi Network Marketing işini de doğru/yanlış yapan insanlar vardır.
Siz işinizi doğru yapmak için öğrenmeye hazırsanız, insanlara gerçekleştiremeyeceğiniz vaatler vermiyorsanız ve onların haklarını bilerek ve isteyerek gasp etmiyorsanız, “Network Marketing caiz değildir.” diyemezsiniz / diyemezler.
Network Marketing, MLM (Multi Level Marketing) yani Çok Katlı Pazarlama yöntemidir. Şirketler ürün satışlarını TV, Radyo, Gazete, Billboard reklamları yerine insanların birbirine yaptığı tavsiyeler, kulaktan kulağa pazarlama sayesinde gerçekleştirir. Üye olan kişi ürünleri tavsiye eder, ürün satışı yapar, yeni üyeler yapar, üyelerin ürünleri direk şirketten bayi fiyatına almasına ve ürünleri tavsiye ederek kazanmasına vesile olur.
Burada ki önemli nokta şudur; kimse bir başkasının üstünden para kazanmaz. Örneğin şirket, A ürününü 50 TL’ye satıyorsa, ben bunun 10 TL’sini benim ürünlerimi kullanan müşterilerim arasında dağıtmaya razıyım demektedir. Bu sayede üye, kendisinden sonra gelen üyelerin alışverişlerinden de şirketten belirli bir komisyon kazanır ve şirket bunu kendi kasasından kendi rızasıyla dağıttığı için helaldir.
“Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda batıl yollarla yemeyin. Ancak karşılıklı rıza ile yapılan ticaretle olursa başka. Kendinizi helâk etmeyin. Şüphesiz Allah, size karşı çok merhametlidir.” (Nisa, 4/29)
Network Marketing çok katlı pazarlama sisteminde oturarak para kazanmak mümkün değildir. Arkadaş ziyaretleri, ev toplantıları ve ekip büyüdüğünde otel toplantıları yapılır. Üyeler aynı zamanda müşterilerdir. Yeni iş ortağı ya da müşteri bulmak, müşterileri takip etmek, katılımcıları toplantılarda karşılamak, eğitim ve liderlik desteği sağlamak, problemlerine çözüm üretmek, hayatındaki maddi zorlukları aşmak isteyenlere yol göstermek gibi sonraki sorumluluklarda dağıtılan şirket kârını “hak etmek” için yeterli sebeplerdir. Şirkette kendi kasasından bu komisyonu dağıtmaya zaten razı olduğu için bu konu fetva gerektirmez. Sonuçta Network Marketing bir ticaret modelidir.
“Network Marketing Caiz Değildir.” diyen kişiler;
“Network” kelime anlamının iletişim demek olduğunu muhtemelen bilmezler. Örnek olarak, cemaatlerde bir Network topluluğudur. Yahudiler gibi ticareti kendi aralarında çevirirler ve sözde birbirlerine yardımcı oluyorlardır. Kesin!
Network Marketing sektörünü hiç araştırmamış, okumamış ve anlamaya çalışmamışlardır. Kulaktan dolma bilgilerle ve televizyondan duydukları Saadet Zinciri haberleriyle yetinip fetva verirler. Zaten verdikleri örneklerde de Saadet Zinciri ya da Piramit Sistemi anlatırlar. Son endişeleri de “Aman bizim cemaate bulaşmasınlar, gitsinler olur fetvası veren başka hocanın yanında dursunlar” olur.
İnsanlar üzerinden para kazanan örnekler görmek istiyorsanız etrafınıza daha dikkatli bakmalısınız. Tercihlerinizi değiştirmeniz için baktığınız her yere reklam veren, ihtiyacınız olmayanı da almanız için yüzlerce kampanya düzenleyen şirketler ve bütün bunları borçlanarak almanız için size türlü türlü yöntemlerle kredi vermeye çalışan bankalar en güzel örneklerdir.